Bebek ve çocuklarda kusma
Kusma, yiyeceklerin rahatsız edici bir şekilde, istemsiz, zorlu ve eforlu bir eylemle ağızdan dışarı atılmasıdır. Kusma, önemli miktarda vücut sıvısı kaybına (dehidratasyon) neden olabilir. Bazen çocuklar ya kusmaya devam ettikleri için ya da içmek istemedikleri için kaybedilen sıvıyı telafi edecek kadar içemezler. Kusan çocuklar genellikle yemek yemek istemezler, ancak bu iştahsızlık nadiren bir soruna neden olur.
Kusma, yutulan toksik maddelerin vücuttan uzaklaştırılma yoludur, bu nedenle faydalı olabilir. Kusma çoğunlukla enfeksiyon kaynaklıdır ve nispeten zararsızdır. Ancak bazen kusma, mide veya bağırsakta tıkanıklık veya kafatası içindeki basınç artışı (intrakraniyal hipertansiyon) gibi ciddi bir sorunun işaretidir.
Kusmanın en yaygın nedeni tüm yaş gruplarında akut gastroenterittir. Akut gastroenterit çoğunlukla viral nadiren bakteriyal veya paraziter ajanlara bağlı gelişen sindirim sistemi enfeksiyonudur.
Kusmanın yaygın olmayan nedenleri ise çok çeşitlidir. Yaş gruplarına göre ayıracak olursak;
Yenidoğanlarda ve bebeklerde, daha az yaygın olmasına rağmen, bazı nedenler önemlidir, çünkü yaşamı tehdit edici olabilirler:
- 3 ila 6 haftalık bebeklerdemideden geçişin daralması veya tıkanması (pilor stenozu)
- Bağırsağın bükülmesi (volvulus) veya daralması (stenoz) gibi doğum kusurlarının neden olduğu bağırsak tıkanıklığı
- 3 ila 36 aylık bebeklerdebağırsağın bir bölümünün diğerinin içine kayması (intususepsiyon)
Gıda intoleransı, inek sütü proteinine alerji ve bazı nadir kalıtsal metabolik bozukluklar da yenidoğanlarda ve bebeklerde kusmaya neden olabilir.
Daha büyük çocuklarda ve ergenlerde, nadir nedenler arasında ciddi enfeksiyonlar (böbrek enfeksiyonu veya menenjit gibi), akut apandisit veya kafatası içindeki basıncı artıran bir bozukluk (beyin tümörü veya ciddi kafa travması gibi) bulunur. Ergenlerde nedenler arasında gastroözofageal reflü hastalığı veya peptik ülser hastalığı, gıda alerjileri, siklik kusma, yavaş boşalan mide (gastroparezi), hamilelik, yeme bozuklukları da bulunur. Toksik bir maddenin (ilaç, alkol, uyuşturucu gibi) çok miktarda alınması da kusma ile kendini gösterebilir.
Çocuk doktoru olarak ilk hedefimiz, çocukların susuz kalıp kalmadığını ve kusmanın yaşamı tehdit eden bir rahatsızlıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemektir.
Kusmada uyarıcı işaretler altta yatan nedenin ciddi olabileceğini düşündürür. Bunlar:
- Uyuşukluk ve halsizlik
- Bebeklerde bıngıldakların şiş ve gergin olması
- Daha büyük çocuklarda şiddetli baş ağrısı, boyunda sertlik, ışığa duyarlılık ve ateş
- Karın ağrısı ve/veya karın şişliği
- Büyüme ve gelişme geriliği
- Kanlı dışkılama
- Parlak yeşil veya kanlı kusma
Uyarı işaretleri olan çocuklar, derhal bir doktor tarafından değerlendirilmelidir. Uyarı işareti olmadan kusan çocuklar için ise dehidratasyon (vücuttan sıvı kaybı) belirtileri (özellikle idrara çıkmada azalma ve idrar renginin koyulaşması; ayrıca ağızdan sıvı alım miktarının azlığı gibi) ne kadar çabuk doktora getirilmeleri gerektiğini belirlemeye yardımcı olur. Aciliyet yaşa göre biraz değişir çünkü bebekler ve küçük çocuklar daha büyük çocuklardan daha çabuk susuz kalabilirler. Genellikle 8 saatten fazla idrar yapmayan veya 8 saatten fazla su içmek istemeyen bebekler ve küçük çocuklar bir doktor tarafından görülmelidir.
Çocuklarda 6 ila 8’den fazla kusma atağı varsa, kusma 24 ila 48 saatten fazla devam ederse veya başka semptomlar (öksürük, ateş veya döküntü gibi) varsa doktora başvurulmalıdır.
Sadece birkaç kusma atağı geçirmiş (ishalli veya ishalsiz), en azından bir miktar sıvı içen ve çok hasta görünmeyen çocuklar nadiren doktor ziyaretine ihtiyaç duyarlar.
